Jak wygląda opieka medyczna w Polsce, komu przysługuje publiczne ubezpieczenie zdrowotne i jakie są w Polsce prywatne alternatywy?

Ubezpieczenie zdrowotne to bardzo istotna kwestia. Przyjeżdżając do Polski, obywatele krajów spoza Unii Europejskiej aplikujący o wizę muszą okazać ubezpieczenie podróżne, ale zwykle obejmuje tylko sytuacje awaryjne. Jeśli planujesz przeprowadzić się do Polski na dłuższy okres, powinieneś zatroszczyć się o regularne ubezpieczenie.
Jak już być może wiesz, w Polsce działa publiczny system opieki zdrowotnej. Kto może z niego skorzystać, a kto potrzebuje prywatnej opieki medycznej?

1. Publiczne ubezpieczenie zdrowotne

System opieki zdrowotnej w Polsce bazuje na zasadach równego traktowania i dostępu do służby zdrowia. Instytucją odpowiedzialną za świadczenie publicznej opieki zdrowotnej i zarządzającą publicznymi środkami na tej cel jest NFZ – Narodowy Fundusz Zdrowia.

Kto ma prawo do publicznej opieki zdrowotnej w Polsce?

• osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenie;
• osoba prowadząca działalność gospodarczą;
• osoba zarejestrowana jako osoba bezrobotna w urzędzie pracy;
• członkowie rodziny osoby ubezpieczonej (rodzic, współmałżonek, dziecko);
• uczniowie i studenci;
• cudzoziemiec – student, uczestnik studiów doktoranckich, absolwent odbywający w Polsce obowiązkowy staż;
• cudzoziemiec odbywający kurs języka polskiego oraz kurs przygotowawczy do podjęcia nauki w języku polskim;
• osoba posiadająca ubezpieczenie w innym kraju członkowskim UE i EFTA;
• cudzoziemców spoza UE i EFTA przebywający w Polsce na podstawie karty pobytu lub innego pozwolenia na pobyt lub na podstawie wizy z pozwoleniem na pracę.

Pracownicy na umowie o pracę czy umowie zlecenie są automatycznie zgłaszani do ubezpieczenia. Jego koszt to 9% miesięcznego wynagrodzenia, pobierane automatycznie. Ubezpieczony pracownik ma również obowiązek zgłoszenia do ubezpieczenia nieubezpieczonych członków swojej rodziny: rodzica, współmałżonka i dziecko. Ubezpieczenie to jest bezpłatne. Zmieniając pracodawcę, musisz poinformować o tym fakcie ubezpieczyciela.

Ubezpieczenie jest również obowiązkowe dla wszystkich studentów przez cały okres studiów na terytorium Polski, nawet w przypadku wymian krótkoterminowych. Jako student masz obowiązek samodzielnie zawnioskować o ubezpieczenie, wypełniając kilka dokumentów i udając się z nimi do właściwego oddziału NFZ.

Ile kosztuje dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne?

Jeśli publiczne ubezpieczenie zdrowotne nie przysługuje Ci automatycznie, możesz wykupić je dobrowolnie. Jego koszt zależy od średniej płacy w Polsce i aktualnie (w pierwszym kwartale 2022) składka minimalna wynosi od 560 zł miesięcznie. Studenci i doktoranci płacą znacznie mniej, bo tylko 55 zł miesięcznie.

Jakie świadczenia wchodzą w zakres publicznego ubezpieczenia zdrowotnego?

NFZ daje Ci dostęp do:

• lekarza rodzinnego/pierwszego kontaktu. Możesz zadeklarować go w najbliższej przychodni NFZ, wypełniając odpowiedni formularz;

• nocnej i świątecznej opieki medycznej;
• hospitalizacji i izby przyjęć;

• rehabilitacji;
• testów diagnostycznych (musisz dostać skierowanie od lekarza rodzinnego)
• wizyty u lekarzy specjalistów. Tutaj też musisz dostać skierowanie, na podstawie którego możesz zapisać się na listę oczekującą. Specjaliści, do których niepotrzebne jest skierowanie, to: psychiatra, onkolog, dentysta i ginekolog.

NFZ daje Ci dostęp do:

• lekarza rodzinnego/pierwszego kontaktu. Możesz zadeklarować go w najbliższej przychodni NFZ, wypełniając odpowiedni formularz;

• nocnej i świątecznej opieki medycznej;
• hospitalizacji i izby przyjęć;

• rehabilitacji;
• testów diagnostycznych (musisz dostać skierowanie od lekarza rodzinnego)
• wizyty u lekarzy specjalistów. Tutaj też musisz dostać skierowanie, na podstawie którego możesz zapisać się na listę oczekującą. Specjaliści, do których niepotrzebne jest skierowanie, to: psychiatra, onkolog, dentysta i ginekolog.

Dostęp do opieki stomatologicznej

Publiczne ubezpieczenie daje dostęp tylko do bardzo podstawowego zakresu usług:

• podstawowego wypełnienia ubytku zęba
• leczenia kanałowego przednich zębów (od kła do kła) 
• miejscowego znieczulenia
• częściowej protezy

Za większość zabiegów stomatologicznych będziesz jednak musiał zapłacić samodzielnie. Tylko leczenie dzieci do 18 r.ż. jest rozszerzone.

2. Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego

Wszyscy obywatele Unii Europejskie, Europejskiego Okręgu Gospodarczego i Wielkiej Brytanii mają prawo do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych w Polsce (oczywiście pod warunkiem, że są objęci ubezpieczeniem we własnym kraju). Świadczenie w Polsce odbywa się za okazaniem ważnej karty EKUZ. Karta wydawana jest za darmo i należy wnioskować o nią w swoim kraju.

Obywatele Wielkiej Brytanii

Po wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii państwo to stworzyło dla swoich obywateli analogiczną kartę ubezpieczenia – Global Health Insurance Card (GHIC). Działa ona na takich samych zasadach co EKUZ i pozwala brytyjczykom na bezpłatny dostęp do służby zdrowia na terenie całej Unii Europejskiej. Obywatele Wielkiej Brytanii wciąż posiadający ważną kartę EKUZ mogą ciągle z niej korzystać. Po jej wygaśnięciu muszą wyrobić już kartę GHIC.

Jaka działa karta EKUZ?

EKUZ służy przede wszystkich do podróży krótkoterminowych, np. na potrzeby wakacji czy odwiedzin u rodziny. Co ważne, ani EKUZ ani GHIC nie działają jako ubezpieczenie turystyczne. Nie są też podstawą do korzystania z planowanych zabiegów medycznych na terenie UE.

Jak dostać kartę w Polsce?

Aby zawnioskować o EKUZ musisz wypełnić formularz i zanieść go do dowolnego oddziału NFZ. W Polsce karta wydawana jest od ręki, nie jest wymagane wcześniejsze umawiania się. Wniosek możesz wypisać na miejscu.

Ile ważna jest karta?

Ważność karty zależy od kraju i może być ważna od kilku miesięcy do nawet 20 lat. W Polsce, osoba na umowie o pracę lub osoby prowadzące własną działalność dostaję kartę na 3 lata. W przypadku studentów karta ważna jest 18 miesięcy.

3. Prywatne ubezpieczenie medyczne

Oczywiście możesz też ubezpieczyć się prywatnie. Pamiętaj jednak, że prywatne ubezpieczenie medyczne nie obejmuje tych samych usług, co publiczne. Wszystko zależy też od wybranego pakietu. Te najtańsze zwykle dają dostęp do lekarza pierwszego kontaktu i ograniczonej liczby specjalistów. Wielu pracodawców (szczególnie większe firmy i korporacje) oferują takie ubezpieczenie jako dodatkowy benefit dla pracownika. 

Okres karencji i ograniczenia

Prywatni ubezpieczyciele często ustalają dla swoich usług tzw. okres karencji. Oznacza on, że nie możesz skorzystać z pewnych usług szybciej niż przed upływem określonego przez ubezpieczyciela okresu składkowego. Czasem jest to 60, czasem nawet 120 dni. Pamiętaj też, że prywatne pakiety często nie pokrywają kosztów nagłej pomocy medycznej i leczenia szpitalnego. Sprawdź dokładnie, co oferuje Ci ubezpieczyciel w ramach wybranego pakietu.

Prywatni ubezpieczyciele w Polsce

Dwie najbardziej popularne firmy oferujące prywatne ubezpieczenie medyczne w Polsce to LuxMed i Medicover. Są to duże sieci, które mają swoje własne punkty, ale współpracują również z innymi przychodniami i laboratoriami. Obie firmy mają stronę dostępną również w wersji angielskiej oraz możliwość odbycia wizyty po angielsku. Wniosek o ubezpieczenie możesz złożyć online, za pośrednictwem ich portalu możesz też umawiać się na wizyty. Innym dostawcą ubezpieczenia, popularnym w Polsce, jest też PZU. 

4. Pomoc w nagłych przypadkach

Co zrobić w przypadku zagrożenia życia lub nagłego pogorszenia stanu zdrowia? 

Międzynarodowy numer *112* 

Gdzie szukać pomocy w przypadku wypadku, nagłego pogorszenia stanu zdrowia i zagrożenia życia? Najlepszym rozwiązaniem jest zadzwonienie na uniwersalny numer alarmowy *112*, dostępny we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Dzwoniąc pod ten numer otrzymasz pomoc odpowiednich służb – nie tylko karetki pogotowia, ale też policji czy straży pożarnej. Co ważne, numer jest całkowicie bezpłatny. Zadzwonisz na niego bez środków na koncie, a nawet bez konieczności odblokowywania telefonu. 

Nocna i świąteczna opieka medyczna

Lekarz rodzinny przyjmuje zwykle w godzinach porannych i popołudniowych (od 8.00 do 18.00). Wszystko zależy oczywiście od godzin otwarcia Twojej przychodni, ale w godzinach wieczornych i nocą nie skorzystasz z jego porady. Gdzie więc szukać pomocy medycznej poza godzinami pracy swojego lekarza?Jeśli Twojemu życiu nie zagraża bezpośrednie niebezpieczeństwo, ale potrzebujesz pomocy medycznej i nie możesz czekać do rana/do poniedziałku, do dyspozycji masz usługę zwaną TPK- Teleplatforma Pierwszego Kontaktu.

Usługa jest dostępna w całym kraju, od 18:00 do 8:00 rano dnia kolejnego i w weekendy. Konsultacje medyczne przeprowadzane są w formie teleporady, udzielanej przez lekarza, pielęgniarkę lub położną.

Kiedy skorzystać z TPK?

• w przypadku nagłej choroby, poza godzinami pracy przychodzni,
• w przypadku nagłego pogorszenia stanu zdrowia, ale bez objawów bezpośredniego zagrożenia życia,
• gdy zastosowane metody ogólnodostępne nie przynoszą skutków i nie następuje poprawa stanu zdrowia,
• gdy obawiasz się, że czekanie na wizytę u lekarza może poważnie wpłynąć na stan twojego zdrowia.

Jaki rodzaj pomocy otrzymasz za pośrednictwem TPK?

• poradę medyczną,
• e-receptę, 
• e-skierowanie na dalsze testy lub badania, 
• zwolnienie lekarskie.

Jak skorzystać z TPK?

Wystarczy zadzwonić pod bezpłatny numer: 800 190 590.Możesz również wypełnić dostępny na stronie formularz. Pracownik służby zdrowia skontaktuje się z Tobą telefonicznie w przeciągu 3 godzin. Link dostępny jest tutaj: https://dom.mz.gov.pl/nocna-swiateczna-opieka/.

Na koniec nasza rada i prośba: zadbaj o to, żeby zawsze mieć aktualne ubezpieczenie zdrowotne. Nawet, jeśli nigdy (!) nie chorujesz i nie jesteś pod opieką żadnego specjalisty, miej świadomość, że wypadki i nieprzewidziane sytuacje mogą zdarzyć się każdemu, a koszt leczenia szpitalnego na własną rękę to naprawdę spory wydatek. My życzymy Ci oczywiście dużo zdrowia. I obyś nigdy nie musiał sprawdzać, jak szybko działa Twój ubezpieczyciel!