Skoro czytasz ten artykuł to znaczy, że właśnie przeprowadziłeś się do Polski lub ten krok niebawem przed Tobą. Z tego przewodnika dowiesz się, jakich formalności musisz dopełnić od razu po przeprowadzce.

Ilość spraw do załatwienia związanych z relokacją do Polski może wydawać się bardziej niż przytłaczająca.  Spokojnie, zaraz dowiesz się wszystkiego, co jest Ci potrzebne do zalegalizowania swojego pobytu w Polsce. A jeśli przyjazd do Polski masz dopiero przed sobą, sprawdź nasz przewodnik o 7 rzeczach, które musisz zrobić przed przyjazdem do Polski.

1. Numer PESEL

PESEL to Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności. Brzmi bardzo skomplikowanie, ale generalnie służy do identyfikacji każdego obywatela lub mieszkańca naszego kraju. Każdy Polak ma swój numer PESEL, a obcokrajowcy planujący pracować w Polsce również muszą go posiadać. 

Ale dlaczego?

Od 2018 roku wszystkie osoby mieszkające w Polsce powyżej 3 miesięcy (w tym obcokrajowcy) muszą zarejestrować swój adres – zameldować się. Przy składaniu wniosku o zameldowanie otrzymasz PESEL automatycznie. 

PESEL jest Ci potrzebny nie tylko ze względu na meldunek. Jest on potrzebny głównie do rozliczenia podatkowego. Bez tego numeru Twój pracodawca nie będzie w stanie zarejestrować Cię w polskim urzędzie skarbowym.

Jak otrzymać numer PESEL?

PESEL otrzymasz automatycznie wraz z aplikacją o zameldowanie. Jeśli jednak nie chcesz się zameldować, ale potrzebujesz mieć numer PESEL, możesz samodzielnie złożyć wniosek o nadanie numeru PESEL. Formularz musi być wypełniony w języku polskim i dostarczony do urzędu miasta lub gminy, w której mieszkasz. 
Na naszej stronie znajdziesz pełną instrukcję wypełniania różnego rodzaju dokumentów w języku polskim. Wystarczy, że klikniesz tutaj.

Jak długo będziesz czekać?

Przy składaniu wniosku o zameldowanie, PESEL otrzymasz od razu. 

W Katowicach wnioski o nadanie numeru PESEL oraz meldunku możesz składać w:
Urzędzie Miasta Katowice,
Wydziale Spraw Obywatelskich:

ul. Młyńska 4, 1 piętro,
pokoje: 105, 108 – 109.

Godziny otwarcia:
Poniedziałek: 7:30 – 17:00
Wtorek-Piątek: 7:30 – 15:30

2. Zameldowanie

Obowiązek meldunkowy w Polsce obowiązuje zarówno Polaków jak i obcokrajowców, jeśli planują mieszkać w Polsce powyżej 30 dni (jeśli nie są obywatelami UE) lub 3 miesięcy (jeśli są z UE). 

Jeśli od razu wiesz, że będziesz tutaj mieszkać powyżej tego czasu, idź do urzędu i zarejestruj swój adres. Jako obywatel UE, EFTA lub Szwajcarii albo jako członek rodziny takiego obcokrajowca – masz 30 dni na złożenie wniosku (licząc od dnia wprowadzenia się). Jeśli pochodzisz z innego kraju, masz jedynie 4 dni na rejestrację. 

Aby złożyć wniosek, udaj się do urzędu miasta lub gminy, w których mieszkasz.

Oprócz formularza zabierz ze sobą:

• umowę najmu (podpis właściciela mieszkania na wniosku o zameldowanie nie jest potrzebny)
• paszport lub dowód osobisty
• wizę/karta pobytu – jeśli jesteś spoza UE

Przy wyjeździe z Polski lub przy zmianie adresu poinformuj o tym urząd, aby wykreślono Cię z poprzedniego adresu.

UWAGA! Jeśli jesteś obywatelem Unii Europejskiej, musisz też zarejestrować się w Urzędzie Wojewódzkim. Masz na to 3 miesiące.

O czym jeszcze musisz pamiętać?

• tymczasowy meldunek jest ważny tylko tak długo jak umowa najmu
• aplikacja jest darmowa
• przed wynajęciem mieszkania upewnij się u wynajmującego, że lokal, który chcesz wynająć, ma status lokalu mieszkalnego. Jeśli nie, nie będziesz mógł się w nim zameldować.

W przeszłości brak zameldowania się po przeprowadzce mógł skutkować karami finansowymi. Obecnie nie otrzymasz żadnej kary, ale może to utrudnić Ci załatwienie innych spraw, na przykład otrzymanie karty pobytu.

3. Ubezpieczenie zdrowotne

W Polsce dostępne są dwie opcje ubezpieczenie zdrowotnego – publiczne oraz prywatne. 

Ubezpieczenie zdrowotne to bardzo ważna kwestia. Przyjeżdżając do Polski, obywatele państw spoza UE mają obowiązek posiadać ubezpieczenie turystyczne (potrzebne jest do uzyskania wizy). Jednakże, tego rodzaju ubezpieczenie pokrywa zazwyczaj tylko wypadki.

Ubezpieczenie publiczne

System publicznego ubezpieczenia zdrowotnego opiera się w Polsce na zasadzie równego traktowania oraz dostępu do świadczeń zdrowotnych. Instytucją odpowiedzialną za zarządzanie świadczeniami oraz funduszami na opiekę zdrowotną jest Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ).

Kto może otrzymać dostęp do publicznej opieki zdrowotnej w Polsce?

• obywatele krajów UE, EFTA oraz Szwajcarii 
• osoby posiadające wizę z pozwoleniem na pracę
• osoby posiadające pozwolenie na pobyt czasowy 
• osoby posiadające pozwolenie na pobyt stały 
• rezydent długoterminowy UE 
• osoby posiadające zezwolenie na pobyt ze względów humanitarnych 
• osoby posiadające zezwolenie na pobyt tolerowany 
• osoby posiadające w Polsce status uchodźcy

Wszystkie osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej (inaczej umowy zlecenie) otrzymują publiczne ubezpieczenie zdrowotne automatycznie. Co miesiąc z ich pensji odprowadzane jest 9% na rzecz ubezpieczenia.

Co z członkami rodziny?

Każda osoba ubezpieczona w oparciu o umowę o pracę ma obowiązek zgłosić do ubezpieczenia pozostałych członków swojej rodziny, jeśli nie są oni ubezpieczeni w NFZ. Jeśli zmienisz pracodawcę, musisz ponownie zgłosić swoich członków rodziny. Co ważne, dodawanie członków rodziny do ubezpieczenia nie skutkuje dodatkowymi czy wyższymi składkami na ubezpieczenie. 

Ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowe dla wszystkich studentów, przez cały okres ich nauki, niezależnie od tego, na jak długi okres przyjeżdżają. Studenci muszą aplikować o ubezpieczenie samodzielnie. 

Aby otrzymać dobrowolne publiczne ubezpieczenie zdrowotne, należy się najpierw zameldować. Dokumenty dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego muszą być wypełnione po polsku i dostarczane do wojewódzkiego oddziału NFZ. Instrukcja wypełnienia również znajduje się we wspomnianym wyżej poście.

Ile to kosztuje?

Miesięczna składka na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne jest uzależniona od średniego wynagrodzenia w Polsce. W lipcu 2021 roku wynosiła ona około 500 zł. 

Studenci płacą znacznie niższe składki – około 55 zł. 

Najważniejszą kwestią jest to, że NFZ będzie sprawdzał poprzedni okres ubezpieczenia. Więc jeśli nigdy wcześniej nie byłeś w Polsce lub nie płaciłeś ubezpieczenia zdrowotnego w swoim kraju przez ostatnie 3 miesiące, będziesz musiał zapłacić za wyrównanie tej różnicy (zwolnieni z opłaty są studenci).

Narodowy Fundusz Zdrowia daje Ci dostęp do następujących usług:

• Lekarz rodzinny
  • najpierw musisz zapisać się do wybranego lekarza – udaj się do najbliższej placówki NFZ, poproś o deklarację oraz zapytaj, jakiego lekarza powinieneś wybrać, a następnie wypełnij formularz zgodnie z instrukcjami pielęgniarki
• Nocna i świąteczna opieka zdrowotna, opieka szpitalna i izba przyjęć
• Rehabilitacja 
• Testy laboratoryjne – najpierw musisz otrzymać skierowanie od lekarza rodzinnego 
• Wizyty u specjalistów – najpierw musisz otrzymać skierowanie, a następnie zapisać się do wybranego specjalisty i poczekać na swoją kolej
  • bez skierowania możesz udać się do psychiatry, onkologa, dentysty oraz ginekologa.

Wszyscy obywatele Unii Europejskiej oraz EOG są uprawnieni do bezpłatnej publicznej opieki medycznej. Wystarczy, że są ubezpieczeni w swoim kraju, a przed przyjazdem do Polski wyrobią Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego.

Prywatne ubezpieczenie zdrowotne

W Polsce jest dostępnych wiele możliwości prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego. Należy jednak pamiętać, że prywatne ubezpieczenie nie daje takiego samego dostępu do świadczeń medycznych, jakie można otrzymać z publicznego ubezpieczenia. 

Wszystko zależy od wybranej polisy. Najtańsze zawierają zazwyczaj dostęp tylko do lekarza rodzinnego oraz kilku specjalistów. Oczywiście, im więcej płacisz, tym więcej dostajesz, ale najdroższe pakiety dochodzą nawet do 3000 zł za rok.

O czym należy pamiętać?

Wiele polis ma okres karencyjny. To oznacza, że zanim udasz się do danego specjalisty lub będziesz mieć daną operację, będziesz musiał płacić składki na ubezpieczenie przez 60 lub nawet 120 dni. 

Trzeba również pamiętać, że prywatne ubezpieczenie zdrowotne nie pokrywa nagłych wypadków. To oznacza, że jeśli będziesz mieć wypadek i trafisz do szpitala, będziesz musiał opłacić swój pobyt, wszystkie badania oraz leczenie. W zależności od Twojego pakietu możesz otrzymać zasiłek chorobowy, ale nie jest to standard przy wszystkich pakietach.

Niektórzy pracodawcy, zazwyczaj duże, międzynarodowe firmy, oferują prywatne ubezpieczenie zdrowotne jako dodatkowy bonus.

4. Zezwolenie na pobyt i karta pobytu

Jeśli planujesz mieszkać w Polsce dłużej niż pozwala Ci na to wiza lub prawo – zaaplikuj o zezwolenie na pobyt czasowy. 

Zezwolenie na pobyt czasowy jest ważne od 3 miesięcy do 3 lat. Wypełnij formularz w języku polskim i zanieś go do Urzędu Wojewódzkiego województwa, w którym mieszkasz. Zrób to najpóźniej w ostatnim dniu swojego legalnego pobytu w Polsce. 

Jeśli planujesz zacząć lub kontynuować pracę w Polsce, zaaplikuj o jednolite zezwolenie na pobyt i pracę. Przy aplikacji dodaj załącznik numer 1, wypełniony przez Twojego pracodawcę. 
Listę rekomendowanych dokumentów dodatkowych jest dość długa, dlatego warto sprawdzić tę stronę.

Kiedy złożysz aplikację, otrzymasz stempel w paszporcie. Będziesz mógł zostać w Polsce nawet, jeśli Twoja wiza już wygaśnie. Jeśli wrócisz do swojego kraju, a potem będziesz chciał ponownie wjechać do Polski, będziesz potrzebował ponownie wyrobić wizę.

Ile będziesz czekać?

Minimalny okres oczekiwania na zezwolenie na pobyt to 1 miesiąc, ale – jak to zwykle bywa – wszystko zależy od ilości osób aplikujących. Lepiej nie czekać do ostatniego dnia. 

Jeśli wszystko pójdzie dobrze, otrzymasz zezwolenie na pobyt czasowy razem z kartą pobytu. Możesz już też bez problemów podróżować po Europie (a przynajmniej po Strefie Schengen).

Ile to kosztuje?

Co do kosztów, opłata skarbowa wynosi 440 zł, dodatkowo należy zapłacić 50 zł za wydanie karty. 

Jeśli jesteś członkiem zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej, której udziały lub akcje nie należą do obcokrajowców, zapłacisz 340 zł opłaty skarbowej oraz 50 zł za wydanie karty.

Co jeśli Twoja aplikacja zostanie odrzucona?

W przypadku gdy Twoje podanie zostanie odrzucone, masz prawo odwołać się od tej decyzji. Masz na to 14 dni od momentu jej otrzymania. Wniosek musisz złożyć do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Możesz to zrobić osobiście lub wysłać pocztą. 

Szef Urzędu ma 7 dni na odpowiedź. Jeśli to nie pomoże, masz 30 dni na opuszczenie Polski. 

Jeśli zostaniesz w Polsce po tym, jak wygaśnie Twoja wiza i nie złożysz wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy, będziesz zmuszony do opuszczenia kraju. 

Wyjeżdżając dobrowolnie, możesz liczyć na pomoc. Może ona obejmować między innymi pokrycie kosztów podróży, pokrycie opłat administracyjnych związanych z uzyskaniem dokumentu podróży oraz niezbędnych wiz i zezwoleń, a także kosztów wyżywienia w podróży i opieki medycznej.

Jeśli nie opuścisz kraju w wyznaczonym terminie, będziesz zmuszony do wyjazdu z Polski. Nie tylko będziesz musiał zapłacić za całe postępowanie administracyjne, ale również ucierpi Twoja rodzina, znajomi czy firma, na których zaproszenie przyjechałeś do Polski. Dodatkowo, możesz otrzymać zakaz wjazdu do Polski i krajów Strefy Schengen na okres od 6 miesięcy do nawet 5 lat. 

Jest to oczywiście sytuacja skrajna, niemniej jednak warto o tym wiedzieć, żeby nie zapomnieć, jak ważne jest złożenie wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy.

Ważne informacje dla obywateli UE

Obywatele Unii Europejskiej oraz krajów EOG mają obowiązek zgłosić swój pobyt do Urzędu Wojewódzkiego, jeśli jego czas przekracza 3 miesiące. Wiele osób nie dopełnia tego obowiązku. Co wtedy? Co prawda nie zostaniesz wyrzucony z kraju,  ale możesz zostać ukarany finansowo.

5. Nasze porady przed przyjazdem do Polski

Przed przyjazdem do Polski zrób kopie jak największej ilości dokumentów. Nigdy nie wiesz, co będzie Ci potrzebne. Dodatkowo, zalecamy przetłumaczenie ich na język polski. 

• Te dokumenty mogą się przydać:

1. Akt urodzenia 
2. Prawo jazdy
3. Dyplom ukończenia studiów licencjackich, magisterskich, doktoranckich 
4. Świadectwa pracy
5. Zaświadczenie opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne w  swoim kraju
6. Akt ślubu
   1. pamiętaj, że w Polsce małżeństwa homoseksualne są nielegalne
7. Obniżka stawki ubezpieczenia za bezszkodową jazdę (eng. no-claim bonus)
   1. to dokument, który zaświadcza, że masz prawo otrzymać zniżki na ubezpieczenie samochodu za bezwypadkową jazdę
8. Dokumentacja medyczna i dentystyczna
   1. zwłaszcza jeśli chorujesz na choroby przewlekłe 
9. Dokumentacja finansowa 

• Mimo iż wielu Polaków zna język angielski, to wszystkie dokumenty muszą być wypełnione w języku polskim. Dlatego warto znaleźć sobie znajomego, który pomoże Ci je wypełnić i pójdzie z Tobą do urzędu. 
• Na sam koniec, ale na pewno nie najmniej ważne – nie zostawiaj wszystkiego na ostatnią chwilę! Biurokracja to zmora nie tylko Polski, a załatwienie wszystkich spraw może zająć zdecydowanie więcej czasu, niż podejrzewasz. W końcu nie chcesz mieć kłopotów ani dodatkowych stresów, prawda?

6. Checklista po przyjeździe do Polski

4 dni po przyjeździe:

• zamelduj się, jeśli jesteś spoza UE
• zarejestruj się w Urzędzie Wojewódzkim, jeśli jesteś z UE

1 tydzień po przyjeździe:

• zamelduj się, jeśli jesteś z UE
• ubezpiecz się prywatnie lub publicznie, jeśli jeszcze tego nie zrobiłeś

2 tygodnie po przyjeździe:

• zgłoś członków swojej rodziny do ubezpieczenia w NFZ w ramach swojego ubezpieczenia, jeśli nie są ubezpieczeni
• załóż konto w złotówkach w polskim banku

2 miesiące po przyjeździe:

• zaaplikuj o zezwolenie na pobyt czasowy, jeśli twoja wiza jest ważna 3 miesiące
  

10 miesięcy po przyjeździe:

• zaaplikuj o zezwolenie na pobyt czasowy, jeśli twoja wiza jest ważna 12 miesięcy

Oto, co musisz wiedzieć (i zrobić) tuż po tym, jak przyjedziesz do Polski. Mamy nadzieję, że Twój proces relokacji pójdzie gładko i już wkrótce będzie mógł się cieszyć pobytem w Polsce. 

Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat tego, co robić, co zobaczyć i co zjeść na Śląsku i w Katowicach, koniecznie sprawdź nasz blog i przewodnik. 

A jeśli potrzebujesz porady lub chciałbyś o coś nas zapytać, napisz do nas na [email protected] lub skontaktuj się z nami poprzez chat na naszej stronie. 

Do zobaczenia w Polsce!

---

*”Niniejsza informacja nie stanowi źródła prawa. Autorzy dołożyli należytej staranności, aby była ona zgodna z obowiązującymi regulacjami prawnymi. Należy jednak pamiętać, że dotyczy ona typowych, mogących często występować przypadków i może nie w pełni odnosić się do poszczególnych spraw. Liczba i rodzaj dokumentów, których mogą żądać organy administracji w toku postępowania mogą różnić się od podanych w zależności od konkretnej sprawy. W razie jakichkolwiek wątpliwości należy skontaktować się z organem właściwym do rozpoznania indywidualnej sprawy względnie zapoznać się z przepisami prawa samodzielnie.”